JERUSALIM, BEJRUT - Smrtonosni napad Hezbolaha na vojnu bazu duboko unutar izraelske teritorije veliki je problem za Izrael, koji i dalje teško uspijeva da neutrališe prijetnju od ove militantne grupe koju podržava Iran, uprkos intenzivnoj kampanji bombardovanja i kopnenim operacijama protiv nje.
U najnovijem napadu Hezbolahovog drona na vojnu bazu na sjeveru Izraela ovog vikenda poginula su četiri izraelska vojnika, a oko 60 ih je ranjeno. Ovo je najnoviji u nizu napada dronovima Hezbolaha, koji su otkrili slabosti u izraelskom sistemu za otkrivanje bespilotnih letjelica.
Dron, lansiran iz južnog Libana, uspio je da neprimijećeno probije izraelsku vazdušnu odbranu i pogodi bazu Golanske brigade, koja se nalazi oko 65 kilometara dalje od granice unutar Izraela.
Napad je izveden u nedjelju, nešto poslije 19 časova, u vrijeme večere, a iako vojska nije objavila detalje o mjestu udara, fotografije sa lica mjesta jasno pokazuju da je dron pogodio trpezariju u bazi. I vrijeme i mjesto napada sugerišu da je Hezbolah prikupio dovoljno obavještajnih podataka i da posjeduje kapacitete da maksimizuje broj žrtava.
Golanska brigada je elitna pješadijska jedinica izraelske vojske i raspoređena je u južni Liban. Napad u nedjelju je najsmrtonosniji napad na izraelske trupe unutar Izraela od početka rata u oktobru 2023. Daniel Sobelman, stručnjak za međunarodnu bezbjednost sa Hebrejskog univerziteta u Jerusalimu, izjavio je da napad pokazuje da Hezbolah i dalje može da nanosi udarce.
"To je jasan znak da Hezbolah ponovo uspostavlja stratešku ravnotežu nakon nedavnih razornih udara na njegovo vođstvo i komandne strukture", rekao je on za CNN, aludirajući na ubistvo dugogodišnjeg lidera Hezbolaha Hasana Nasralaha i drugih visokih zvaničnika.
Izraelski sistemi vazdušne odbrane su impresivni, presreću i uništavaju većinu projektila ispaljenih na zemlju. Međutim, oni su prvenstveno dizajnirani da se bore protiv raketa i projektila, a ne protiv dronova, koji mogu biti lansirani sa bilo kojeg mjesta, lete nisko i sporo, i brzo mijenjaju pravac.
Iako izraelska vojska nije saopštila koji tip letjelice je korišćen u napadu u nedjelju, stručnjaci su za CNN izjavili da je najvjerovatnije riječ o dronu mirsad, koji je u Iranu poznat kao dron ababil. Orna Mizrahi, viši istraživač u izraelskom Institutu za nacionalne studije bezbjednosti (INSS) u Tel Avivu, rekla je za CNN da su takve bespilotne letjelice (UAV) teže za otkrivanje jer su "male, vrlo lagane, sa veoma slabim radarskim odrazom", prenosi Nova.
Iran i njegovi saveznici pokušavaju da preopterete izraelske sisteme odbrane, dodajući dronove u ovu jednačinu nakon što su ih identifikovali kao "slabu tačku" za Izrael.
"Svaki put kada nađemo rješenje za nešto, oni nađu novi način napada", rekla je ona.
Dron koji je Hezbolah poslao za vikend uspio je da prođe neprimijećen, bez aktiviranja izraelskih sistema za uzbunu. Vojnici u trpezariji su napadnuti bez upozorenja. To nije prvi put da se tako nešto dogodilo.
U junu je Hezbolah objavio devetominutni video snimljen dronom, koji prikazuje civilne i vojne lokacije u i oko jednog od najvećih izraelskih gradova, Haife. Čini se da IDF nije otkrio tu bespilotnu letjelicu. U julu je dron koji su lansirali pobunjenici Huti iz Jemena, koje podržava Iran, ubio jednog muškarca i povrijedio 10 ljudi u Tel Avivu.
IDF je saopštio da su u petak iz Libana lansirana dva drona, dodajući da je jedan presretnut, ali bez objašnjenja šta se dogodilo sa drugim.
Vrlo je vjerovatno da je ista taktika korišćena i u nedjelju. Neposredno prije prvih izvještaja o napadu na bazu Golanske brigade, IDF je saopštio da je presreo UAV lansiran iz Libana u sjevernoj pomorskoj oblasti Izraela. To sugeriše da je dron koji je pogodio bazu bio druga letjelica, lansirana istovremeno ili neposredno prije ili poslije prve.
Hezbolah je saopštio da je ispalio desetine raketa na sjeverne izraelske gradove Nahariju i Akru kako bi preopteretio izraelske sisteme vazdušne odbrane, istovremeno lansirajući dronove.
Sada izraelski istražitelji imaju zadatak da shvate zašto Gvozdena kupola - neizostavni dio izraelske odbrambene mreže, koja štiti svoje građane od vazdušnih napada niskog nivoa, kratkog dometa - nije pokupila dron ubicu i zašto sirene za vazdušni napad nisu uspjele da upozore Golansku brigadu na njihovu nadolazeću opasnost.
Izraelski najsavremeniji sistem protivvazdušne odbrane sastavljen je od tri "preklapajuća" sistema koji mogu da otkriju i raznesu prijetnje sa neba različitim dometima i brzinama.
Za ciljanje vođenih balističkih projektila koji putuju na većim visinama, većim dometima i većim brzinama brinu domaći sistemi protivvazdušne odbrane "Strijela 2 i 3".
Krstareće rakete srednjeg dometa gađaju "Davidovom praćkom", koju je razvila izraelska odbrambena firma "Rafael" sa američkim odbrambenim gigantom "Rajteonom".
Ali, najpoznatija komponenta sistema je nesumnjivo Gvozdena kupola, koja je posljednja linija odbrane rezervisana za prijetnje kratkog dometa kao što su navođene rakete, projektili i UAV.
Gvozdena kupola - protivvazdušni odbrambeni sistem koji je najviše na svijetu testiran u borbi - bio je u skoro stalnoj upotrebi od Hamasovih napada 7. oktobra 2023. i pokazao se neprocjenjivim, obarajući bezbroj projektila ispaljenih na Izrael iz Gaze i Libana.
Njegov proizvođač "Rafael" tvrdi da je sistem "efikasan 90 odsto" - cifra koju su potvrdili zvaničnici američke odbrane.
Ali postoje strahovi da bi on mogao biti nadjačan ako se višestruki udari sprovedu istovremeno, dok su neki upozorili da je sistem manje efikasan protiv dronova koji lete znatno sporije od raketa koje se lako detektuju.
Hezbolah nastavlja da napada Izrael, uprkos intenzivnim vazdušnim bombardovanjima koja IDF izvodi u Libanu, kao i ograničenoj kopnenoj operaciji usmjerenoj na ovu grupu.
Više od 1.500 ljudi ubijeno je u Libanu od 16. septembra, kada je Izrael pojačao svoju kampanju protiv Hezbolaha, prema podacima libanskog Ministarstva zdravlja koje je prenijela CNN-ova statistika.
Kada je IDF pokrenuo kopnenu operaciju protiv Hezbolaha u južnom Libanu, insistirao je da će svaka akcija preko granice biti "ograničena" i u geografskom obimu i po trajanju, i usmjerena na demontiranje vojne infrastrukture Hezbolaha u pograničnim oblastima.
Oko 60.000 ljudi evakuisano je iz sjevernog Izraela otkad je Hezbolah počeo ispaljivati salve raketa na Izrael 8. oktobra 2023, u znak podrške Hamasu u Gazi, koji je dan ranije izveo smrtonosne napade na Izrael.
Međutim, situacija na terenu pokazuje da se Izrael možda sprema za mogućnost mnogo većeg rata. U južni Liban raspoređene su jedinice iz četiri divizije, a stanovnicima četvrtine teritorije Libana naređena je evakuacija. Prema podacima UN, raseljeno je više od 1,2 miliona ljudi.
IDF ne otkriva broj svojih vojnika, ali se procjenjuje da svaka divizija broji između 10.000 i 20.000 vojnika.
CSIS je saopštio da bi nova operacija na terenu mogla zahtijevati veće snage od onih koje je Izrael rasporedio 2006. godine u ratu protiv Hezbolaha. Ipak, čak ni to možda neće biti dovoljno.
"Sposobnost Hezbolaha da vodi rat iscrpljivanja, remeti život u velikom dijelu sjevernog Izraela i nameće bolne troškove Izraelu pokazuje da opet uspostavlja svoju operativnu stabilnost", kaže Sobelman za CNN.
Sa porastom broja poginulih vojnika IDF-a u ratu protiv Hezbolaha jasno je da je ova militantna grupa odlučna da nastavi, uprkos teškim udarcima koje je pretrpjela.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.
