SARAJEVO, LJUBLJANA - Za rast evroskepticizma u regionu zapadnog Balkana odgovorni su i domaći, ali i evropski faktori, smatraju analitičari sa kojima smo kontaktirali da prokomentarišu najnovije pokazatelje koje je objavio Savjet za regionalnu saradnju.
Ova organizacija, koju su osnovale zemlje regiona i Evropska komisija, a čije sjedište je u Sarajevu, objavila je godišnji barometar po kojem 54 odsto građana regiona podržava evropske integracije, što je pet odsto manje nego prošle godine.
Samo petina građana se nada da bi njihova zemlja mogla ući u EU do 2030, dok ih se još petina nada da bi se to moglo desiti između 2030. i 2035.
Njih 18 odsto ne vjeruje da će njihova ekonomija ikad postati dio EU, što je čak smanjenje od deset odsto u odnosu na prošlu godinu.
Tanja Topić, politička analitičarka iz Banjaluke, "krivicu" za jačanje evroskepticizma vidi na obje strane - i u samom regionu, ali i u samoj EU.
Što se tiče domaće "krivice", ona je vidi u najvećoj mjeri u političkim elitama koje su, kako ističe, vrlo svjesno popularisale evroskepticizam, tvrdeći da će se EU raspasti prije nego što njihova država postane članica.
"A druga dimenzija je u samom pristupu EU, koji je u dijelu opozicije i javnosti protumačen kao licemjeran, jer su EU zvaničnici u nekim državama zapadnog Balkana otvoreno podržali lidere koji su na djelu pogazili sve evropske vrijednosti, što je ovu instituciju učinilo nevjerodostojnom i umanjilo joj kredibilitet", smatra Topićeva.
Osim ovih razloga, Topićeva vidi problem i u činjenici da su mnogi građani izgubili strpljenje čekajući da postanu dio EU, pa su u međuvremenu našli "brže rješenje" - odlazak u EU iz svoje zemlje.
Faris Kočan, politički analitičar iz Slovenije, kao i Topićeva probleme vidi na obje strane, ali i dodaje da evroskepticizam nije nov fenomen.
"Mogli bismo reći da je jačanje te pojave vidljivo od 2019, kada je Francuska stavila veto na evropski proces Sjeverne Makedonije. Od tog trenutka nadalje u javnosti se pojavio utisak da EU nije kredibilan akter i ne misli ozbiljno sa procesom proširenja", ističe on i ukazuje na istraživanja koja to potkrepljuju, o rastu evroskepticizma u toj zemlji koji se poklapa s ovim periodom.
Što se tiče dijela problema na strani zapadnog Balkana, on ukazuje na činjenicu da je evroskepticizam u nekim dijelovima normalizovan, posebno u Srbiji i Republici Srpskoj, naročito kada je riječ o normalizaciji odnosa Beograda i Prištine kao uslova za evropske integracije Srbije.
Ali, prema njemu, na djelu je sve više i noviji fenomen, koji se odnosi na pitanje multikulturalizma i migracija.
"Ljudi sve više govore o tome da ni Njemačka, Švedska i ostale jake zemlje nisu to što su nekada bile", ističe on.
Kao "lijek" za evroskepticizam on vidi jačanje kredibiliteta EU, posebno u dijelu koji se odnosi na ekonomske integracije regiona.
"Ideja je da ljudi u regionu dobiju zaista osjećaj da ekonomska integracija funkcioniše i da EU nema alternative, pa se onda od te tačke dalje kroz ljude i izbore gura ideja političara koji se zalažu za integraciju", smatra on.
Izvještaj, takođe, pokazuje i da građani cijene EU, što pokazuju podaci da polovina onih koji bi da napuste svoju zemlju žele da idu u EU, a čak 61 odsto mladih koji žele da se odsele ili da rade van svoje zemlje žele u EU.
Ono što je dobro je da sve više građana podržava regionalno integrisanje, a polovina ih je mišljenja da nacionalistička retorika sprečava regionalnu saradnju.
Dvije trećine ih ne vjeruje političkim partijama, u pravosuđe ih vjeruje nešto više od 40 odsto, a više od polovine ih ne vjeruje policiji. Oba broja su u porastu u odnosu na prošlogodišnji barometar.
Što se tiče informisanja, najviše ih i dalje vjeruje televiziji, a najmanje, čak 60 odsto, društvenim mrežama.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.