Prije više od 40.000 godina dogodio se dramatičan preokret u Zemljinom magnetnom polju, poznat kao Lašamp događaj. Zahvaljujući podacima prikupljenim kroz Swarm misiju Evropske svemirske agencije (ESA), naučnici su uspjeli rekonstruisati ovu promjenu te je interpretirati kroz zvukove prirode, poput škripanja drveta i sudara kamenja. Ovaj neobični prikaz stvorili su geonaučnici s Tehničkog univerziteta Danske i Njemačkog istraživačkog centra za geonauke.
Zemljino magnetno polje, stvoreno vrtlogom tekućih metala u jezgru planete, proteže se na desetine do stotine hiljada kilometara u svemir, pružajući ključnu zaštitu od solarnih čestica koje bi mogle uništiti našu atmosferu. Trenutno, linije magnetnog polja formiraju zatvorene petlje koje idu od južnog prema sjevernom polu na površini planete, i obrnuto u njenoj unutrašnjosti.
Međutim, povremeno se ovo polje potpuno preokrene. Ako bi se to dogodilo danas, kompasi bi pokazivali prema Južnom polu umjesto prema Sjevernom. Zadnji takav preokret dogodio se prije oko 41.000 godina i ostavio je traga u vulkanskim tokovima lave u Lašampu, Francuska. Tokom tog procesa, snaga magnetnog polja pala je na samo pet odsto današnje jačine, dopuštajući da veći broj kosmičkih zraka uđe u Zemljinu atmosferu.
Naučnici su otkrili dokaze o ovom pojačanom sunčevom bombardovanju u izotopskim tragovima u ledu i morskim sedimentima. Nivo izotopa berilija -10 udvostručila se u to vrijeme, što je zabilježeno u studiji objavljenoj ranije ove godine. Ove promjene nastaju kada kosmičke zrake reaguju s atmosferom, ionizirajući zrak i oštećujući ozonski omotač.
Zbog toga se vjeruje da bi Lašamp događaj mogao imati značajan uticaj na klimu, a neki naučnici spekulišu da je mogao pridonijeti izumiranju megafaune u Australiji te promjenama u ljudskom ponašanju, poput načina korištenja pećina. Prema riječima geofizičarke Sanje Panovske iz Njemačkog istraživačkog centra za geonauke, razumijevanje ovih ekstremnih događaja ključno je za buduće prognoze svemirskog klimatskog stanja i za procjenu učinaka na okolinu i Zemljin sistem.
Preokret Lašamp magnetnog polja trajao je 250 godina, a polje je ostalo u tom neobičnom stanju oko 440 godina. U jednom trenutku, snaga polja mogla je pasti na samo 25 odsto današnje jačine, dok se sjeverna magnetna polarnost postepeno premještala prema jugu.
Iako su nedavne anomalije, poput slabljenja magnetnog polja iznad Atlantskog okeana, podstakle rasprave o mogućem budućem preokretu, nova istraživanja sugerišu da te anomalije nisu nužno povezane s preokretima polja. Ipak, tzv. južnoatlantska anomalija izlaže satelite u tom području povećanim nivoima radijacije.
Od 2013. godine, ESA-in Swarm satelitski sistem kontinuirano mjeri magnetne signale iz Zemljine jezgre, plašta, kore, okeana, ionosfere i magnetosfere, pomažući naučnicima da bolje razumiju Zemljino geomagnetno polje i predvide njegove fluktuacije, prenosi "Klik".
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.
