Već duže od decenije, teoretski se pretpostavlja da je maksimalna temperatura koju, pri ekstremno vlažnim uslovima, zdrav čovjek može da izdrži – 35 °C. Nakon prelaska te granice, temperatura tijela nekontrolisano bi rasla.
Tih 35 °C mnogo je toplije nego što na prvu loptu djeluje.
Naime, govori se o temperaturi vlažnog termometra (wet bulb temperature), što je je zapravo temperatura običnog živinog termometra oko kojeg je obmotana pamučna krpica nakvašena vodom, piše Klima 101.
Pri čitanju 35 °C na ovakvom termometru, vazduh je toliko zasićen vodenom parom da sprječava znoj sa kože da ispari i tijelo ne može da se se rashladi pa je subjektivni osećaj temperature znatno viši.
Nekoliko savremenih analiza preispitivalo je validnost ovog podatka iz 2010. godine, a koji je naširoko prihvaćen u nauci. Novi rezultati otkrivaju da je naš prag tolerancije na vrućine niži nego što se vjeruje, a takođe se smatra da je prethodno korišćeni model manje primenjiv na stvarni svet.
U sklopu jednog eksperimenta iz 2022, došlo se do brojke od 31 °C i vlažnost vazduha od 100% kao kritične temperature vlažnog termometra za zdravu, mladu osobu.
Sa napretkom globalnog zagrijavanja, pitanja „koliko toplo je za ljude zapravo pretoplo?” i „koja je to najviša temperatura koju možemo da preživimo?” nažalost postaju sve aktuelnija. Svoje uvide u ovu problematiku odlučili su da pruže i naučnici iz Australije.
Prije pet godina, profesor Oli Džej sa Fakulteta medicine i zdravlja na Univerzitetu u Sidneju počeo je da dizajnira komoru koja bi mogla da oponaša današnje toplotne talase, ali i one koji se, u svjetlu klimatskih promjena, predviđaju za budućnost.
Komora, vrijedna 1,3 miliona dolara, završena je 2021. i dopremljena do Sidneja. Istraživači, uključujući Džeja, sada je koriste da bi ispitali granice ljudskog preživljavanja na vrućinama.
Klimatska komora zapravo je mala prostorija u kojoj ispitanici mogu da vježbaju, odmaraju i obavljaju druge svakodnevne aktivnosti, ali i da imitiraju rad u fabrici odjeće, peglajući i šijući.
Svakog minuta, naučnici mogu da povećaju ili smanje temperaturu za 1 °C, i to od 5 do užarenih 55 °C. Oni kontrolišu i brzinu vjetra i simuliraju sunčevo zračenje pomoću infracrvenih lampi.
Povrh svega toga, može da se podesi i vlažnost vazduha. A upravo to je, kao što smo mogli vidjeti, ključna varijabla koja kroji uticaj toplote.
Procjene Olija Džeja i međunarodnog tima eksperata, objavljene krajem prošle godine u naučnom časopisu Nature, pokazuju da su granice preživljavanja temperature vlažnog termometra za mlade između 26 i 34 °C, dok se za starije kreće u rasponu od 21 do 34 °C.
Ovi proračuni inovativni su iz nekoliko razloga: ne fokusiraju se samo na omladinu, već i na stariju populaciju, a istovremeno su u komori testirali i izdržljivost različitih starosnih grupa u hladu i na suncu, kao i u stanju mirovanja i pri vježbanju.
Ovo ljeto, prema preliminarnoj analizi Instituta za meteorologiju, moglo bi da bude najtoplije ljeto ikada zabilježeno u regionu.
Vjerovatnoća za prelaženje graničnih vrijednosti vlažnog termometra veća je u oblastima sa velikim vodenim površinama koje imaju tendenciju da se zagrijavaju i isparavaju, zasićujući vazduh vodenom parom. A ukoliko se sagorijevanje fosilnih goriva nastavi istim tempom, ona bi redovno odlazila u nebezbjednu zonu u Južnoj Aziji i na Bliskom istoku već u ovom vijeku, kaže studija koja se oslanjala na pomenuto mjerenje iz 2010.
Samim tim, opasnosti su možda čak i veće, kao i prostorno šire.
Pored ublažavanje klimatskih promjena kroz energetsku tranziciju i razvoj čistih tehnologija, zarad smanjenja rizika, neophodne su i mjere adaptacije na izmenjene klimatske uslove, ali i unapređenje zdravstvenog sistema na čije bi savjete stanovnici mogli da se oslone pri žestokim temperaturama, pogotovo kada su praćene visokom vlažnošću vazduha, prenpsi CdM pisanje portala Danas.rs.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.