Tošin bunar jedna je od najdužih ulica u Zemunu.
Svima je dobro poznata, ali njeno ime prilična je misterija. Jer, iako se čini da taj naziv nosi “odvajkada” malo ko zna da objasni - ako je već Tošin bunar, gdje je bunar, a i - ko je bio taj Toša?!
Prije više od dva vijeka, još prije 1800. godine, ulica Tošin bunar zvala se “Put za Bežaniju” jer je vodila do sela Bežanija, piše Istorijski zabavnik.
Sve se promijenilo dolaskom bogatog Grka Teodora Apostolosa na ovo podneblje… Apostolas je zapravo bio Cincar, imućni trgovac sa sjevera Grčke koji se, poput mnogih njegovih sunarodnika u Srbiji obreo bježeći od turskog zuluma.
Grci su, prelazeći preko Save, u Zemunu nailazili na hrišćanski mir i pravoslavni duh, pa su se mnogi tu i zadržali. Kako su bili manjinsko stanovništvo, vremenom su se izmiješali sa Srbima - neki ulaskom u brak sa lokalnim djevojkama, a neki jednostavno uzimanjem srpskih imena… Baš to uradio je i Teodor Apostolas koji je u istoriji ostao poznat kao Toša Apostolović.
Postoji i priča da je Toša Apostolović zapravo bio Srbin iz Južne Srbije, ali niko sa sigurnošću ne može reći nešto više o njegovom porijeklu. Poznato je da je rođen 1745. u Solunu, da je preminuo 1810. u Zemunu i da je on čovjek kome Tošin bunar duguje ime.
Tošine nedaće sa zdravljem
Apostoloviću je doseljenje u Zemun (između 1765. i 1770. godine) donio samo prosperitet – on je zahvaljujući sapundžijskom zanatu i trgovačkom umijeću zaradio veliko bogatstvo, postao uticajni građanin i dobrotvor, crkveni odbornik, a neki zapisi ukazuju na to da je čak bio i predsjednik Zemunske crkvene opštine u vrijeme kada je tamo živjelo oko šest hiljada stanovnika.
Ali, da sve ne bude idilično, pobrinule su se Tošine nedaće sa zdravljem - njega je morila teška očna bolest koja je prijetila da mu trajno i potpuno oduzme vid.
U nastavku priče istorijske činjenice ustupaju mjesto legendi…Priča kaže da je Toša imao neobično snoviđenje – usnio je jedne noći kako ispod njegovih vinograda na Bežanijskoj kosi protiče ljekovita voda. Glas u snu mu je poručio kako bi trebalo da se popne na uzvišenje i da sa njega otkotrlja veliko bure ka dolini. Tamo gdje se bure zaustavi, Toša treba bunar da iskopa, jer tu se nalazi ljekoviti izvor, a potom da se svakodnevno umiva vodom iz njega kako bi popravio vid.
Apostolović, s verom u čudesno ozdravljenje i nemavši drugog izbora sem da pokuša, posluša zadatak iz sna. Bure se zaustavilo u blizini današnjeg Studentskog grada, te je tu i sagradio bunar sa đermom. Legenda dalje priča kako je voda iz bunara zaista bila ljekovita i da je Toša zaista zaliječio svoju boljku.
Tošin bunar, a bunara nigdje
Ubrzo nakon što je bunar podignut, postao je omiljeno izletište i mjesto gdje su se Zemunci često okupljali i iz godine u godinu dočekivali uranak (prvo đurđevdanski, a onda i prvomajski). Odmah pored napravljena je i kafana.
U znak zahvalnosti ovom “neimaru” čitavo područje oko bunara ponijelo je ime Tošin bunar, i to još za njegovog života, dakle prije 1810. godine. Apostolović je neposredno pred smrt zemljište na kom je imao vinograde i na kom je nikao bunar zavještao crkvi.
Od tada pa sve do danas, tokom više od dva veijka, ulica samo je jednom promijenila ime i to tokom Drugog svjetskog rata kada su je Nijemci zvali Geringova.
Uprkos tome što je ovom dijelu Beograda vraćen stari, svima drag naziv, bunar nije imao sreće da opstane do današnjih dana. Zatrpan je poslije Drugog svjetskog rata, jer je u planu bila izgradnja Studentskog grada u blizini, a takva arhaična “građevina” nije se uklapala u tada modernu i urbanu koncepciju.
Ipak, ime je ostalo. Tako Toša postade “legenda” koja živi evo, već više od dva vijeka!
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.