Većina ljudi zamišlja vikinge kao izuzetno mišićave ratnike sa šljemovima koji imaju rogove, kao brutalne divljake koji su samo pljačkali i ratovali, kao prljavu hordu koja je došla sa sjevera i opustošila sve što je našla ispred sebe.
No, većina mitova o vikinzima, koji su popularni i danas, nastala je kroz propagandu, nakon što su spalili i opljačkali britanske crkve.
Sve do vladavine Viktorije, kraljice Velike Britanije, prikazivani su kao nasilan i barbarski narod. Tokom 19. i 20. vijeka percepcija se promijenila do tačke gdje su doživljavani kao pleme divljaka s rogatim kacigama, bez imalo kulture, prljavi neljudi, nepobjedivi ratnici… Ipak, danas imamo mnogo više uvida u njihov život te uz brojne istorijske zapise i arheološke dokaze imamo priliku da pogledamo iza paravana propagande i saznamo mnogo više o vikinškom dobu, periodu evropske, odnosno skandinavske istorije, koji je trajao od 8. do 11. vijeka.
Dok su neki vikinzi bili vođeni željom za bogatstvom, većina je ipak tražila mirnije ekonomske odnose s okolnim narodima. I nikada nisu nosili šljemove s rogovima.
Suprotno popularnim mitovima, koji sve vikinge prikazuju kao neustrašive ratnike, oni su većinom bili poljoprivrednici. Čak i oni koji su učestvovali u napadima na zapadnu Evropu ili oni koji su kao trgovci plovili istočno ili zapadno, bili su poljoprivrednici. Nakon svake pljačke, rata ili puta, oni bi se vratili na svoje farme i nastavili sa svojim mirnim životom.
Dok su se pljačke pokazale kao odličan izvor prihoda, i dalje nisu mogle zamijeniti farme, koje su nudile mnogo stabilniji dohodak. Tokom odsustva muškaraca o farmama su se brinule njihove supruge.
Istina, neki vikinzi su bili klasični pirati, koji su napuštali svoje brodove samo kada su pljačkali i palili sela, ali ipak većina je mirno sijala ječam, raž i zob. Oni su takođe uzgajali goveda, koze, svinje i ovce na svojim malim imanjima, koja su obično bila dovoljno velika da prehrane cijelu porodicu, ali ne dovoljno velika da bi se proizveo višak hrane, koji bi se mogao prodati ili zamijeniti za druge potrepštine.
Engleski srednjovjekovni kralj Henri IV naredio je svojim vitezovima da se okupaju barem jednom u životu. Isti ti Englezi su tvrdili da su vikinzi prljavi barbari. No, činjenica je da su vikinzi zapravo održavali ličnu higijenu na zavidnom nivou te da su bili jedni od najčistijih, ako ne i najčistiji narod u odnosu na svoje evropske savremenike. Možda danas zvuči smiješno, ali vikinzi su se kupali najmanje jednom sedmično - što je za taj period bilo čak i previše. Arheološke iskopine su otkrile da su koristili i pincete, britvice, češljeve i štapiće za uši, napravljene od životinjskih kostiju i rogova. Pored redovnog sedmičnog kupanja, ovi prljavi neljudi, kako su ih tada zvali, često su posjećivali prirodne termalne izvore, u kojima su se dodatno kupali. I ratnici su uvijek oblačili čistu odjeću tokom svojih krvavih pohoda.
Prema pisanju "Deutsche Wellea", bili su osvajači i pronalazači, trgovci i zanatlije. Divili su im se i istovremeno ih se bojali. Dolazili su iz Norveške, Švedske i Danske i tragove su ostavljali na mnogim mjestima u Evropi. (Agencije)
Stokholm, Švedska
U Stokholmu je 2017. godine otvoren muzej "Vikingaliv". On, između ostalog, ruši mit da su vikinzi nosili šljemove s rogovima. Njihovi šljemovi su zaista bili koničnog oblika, od tvrde kože sa zaštitom od drveta i metala ili od gvožđa, s maskom i zaštitnom čeličnom mrežom. Rogovi bi u borbi samo smetali.
Jeling, Danska
U Danskoj, jednoj od zemalja iz koje potiču vikinzi, njihovo nasljeđe je bogato zastupljeno. Runski spomenici iz Jelinga su dio svjetske baštine UNESCO-a. Na njima se Danska prvi put spominje, zato oni važe za "rodni list" te zemlje. Vikinzi su imali svoj alfabet, koji se bazirao na germanskom runskom pismu.
Treleborg, Švedska
Prije trideset godina arheolozi su u južnošvedskom gradu Treleborgu pronašli tragove velike okrugle tvrđave vikinga: prečnika 125 metara, sa četiri ulice, koje se ukrštaju, okružena visokim palisadnim zidom. Izgrađena je 980. godine po nalogu vikinga Svena I Rašljobradog, sina Haralda - Plavozubog Gormsona.
Oslo, Norveška
Vikinzi su bili pravi stručnjaci za plovidbu. Njihovi dugi brodovi bili su uski, laki, brzi i ravni. Mogli su da ih ostave na obali, što je prilikom napada bilo veoma praktično. U Muzeju vikinških brodova u Oslu mogu se videti veoma dobro očuvani primjerci. Brodovi su iz 9. vijeka i pronađeni su u tri velike grobnice.
London, Velika Britanija
Krvavim napadom na manastir Lindifarne 793. godine počinje epoha vikinga u Engleskoj. Ona je završena 1066. godine bitkom na Stamford Bridžu i nekoliko nedjelja kasnije bitkom kod Hejstingsa. U vlasništvu Britanskog muzeja u Londonu su neke od najvećih dragocjenosti vikinga pronađene na engleskom tlu. U njih spada i ova majstorski izrađena posuda.
Rejkjavik, Island
Vikinzi su jedrili sve do Islanda, osvojivši ostrvo između 870. i 930. godine. Na jugozapadu ostrva norveški viking Ingolfur Arnarson izgradio je svoj dvor. Tu oblast je nazvao Rejkjavik (dimni zaliv), kako se danas zove i glavni islandski grad. U Rejkjaviku danas stoji bronzana statua Ingolfura, a druga je u Dalsfjordu, u Norveškoj, na mjestu s kojeg je Ingolfur krenuo na put.
Dablin, Irska
I Irska je dio velike trgovačke mreže vikinga. Na zelenom ostrvu prvi gradovi koje su podigli su Limerik, Kork, Voterford i glavni grad Dablin. Bitka kod Klontarfa, danas predgrađa Dablina, 1014. godine je označila kraj vladavine vikinga u Irskoj. Međutim, turistički autobusi u obliku vikinških brodova i dalje podsjećaju na pretke.
Rigen, Njemačka
Jedan 13-godišnji hobi istraživač u aprilu 2018. godine usred polja je otkrio srebrno blago iz vremena vikinškog i danskog kralja Haralda - Plavozubog Gormsona. Plavozubi je od vikinga stvorio hrišćane. Prije toga su se molili nordijskim bogovima kao što su Odin i Tor. Onaj ko je hrabro izgubio život počivao je u Valhali, veličanstvenoj sali u Odinovom zamku.
Daneverk, Njemačka
U Njemačkoj se nalazi najveći spomenik iz vikinškog vremena - Daneverk. Zidovi i bedemi su formirali granični prelaz između centralne Evrope i Skandinavije. Daneverk je služio i za odbranu vikinškog naselja Hajthabu.
Hajthabu, Njemačka
Do dvije hiljade ljudi u to vrijeme je živjelo u mjestu Hajthabu. Taj važan trgovački centar vikinga danas je u saveznoj pokrajini Šlezvig-Holštajn. U rekonstruisanim kućama vikinga posjetioci mogu da saznaju mnogo o svakodnevnom životu ljudi koji su živjeli prije hiljadu godina.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.