BEOGRAD - U Muzeju Jugoslavije u Beogradu večeras je, povodom 90 godina od atentata na kralja Aleksandra Prvog Karađorđevića u Marselju, otvorena izložba "Čuvajte /mi/ Jugoslaviju", u prisustvu zvaničnika Srbije i Republike Srpske.
Otvaranju izložbe prisustvovali su premijer Srbije Miloš Vučević, predsjednik Narodne skupštine Republike Srpske Nenad Stevandić, ministri u Vladi Srbije, te ministar prosvjete i kulture Republike Srpske Željka Stojičić, kao i izaslanik predsjednika Republike Srpske i šef Predstavništva Srpske u Srbiji Mlađen Cicović, princ Aleksandar Karađorđević.
Izložbu organizovali Ministarstvo kulture i Muzej Jugoslavije pod pokroviteljstvom predsjednika Srbije Aleksandra Vučića, a bavi se ubistvom kralja Aleksandra Prvog 9. oktobra 1934. godine.
Takođe, izložba se bavi i svim što je kasnije slijedilo - sahranom, u to vrijeme svjetskim događajem, spomeničkim nasljeđem, njegovanjem sjećanja na jugoslovenskog vladara u narodu, kao i stvaranjem mita o njegovim posljednjim riječima "Čuvajte mi Jugoslaviju".
Postavku "Čuvajte /mi/ Jugoslaviju" inicirao je ministar kulture Nikola Selaković, a muzej je pozajmio 57 predmeta i 315 fotografija, filmova i dokumenata, sarađujući sa 39 institucija i 15 privatnih kolekcionara, iz Srbije, ali i Crne Gore, Hrvatske, Slovenije.
Jedna od najvećih ekskluziva postavke je iz muzeja u Marselju iz Francuske, posmrtne maske srpskog kralja Aleksandra prvog i francuskog ministra spoljnih poslova Luja Bartua poginulog u istom atentatu, koje su proglašene za kulturno dobro Francuske.
Iz Vojnog muzeja na postavci se našla uniforma u kojoj je kralj ubijen, a iz Narodnog muzeja je stigla maketa u kamenu za spomenik u Parizu, koji je uradio vajar Maksim Real del Sart.
Iz Kraljevskog dvora na Dedinju ustupljen je portret Paje Jovanovića, iz Patrijaršije SPC specijalno za ovu priliku prvi put je široj javnosti predstavljena skulptura nastala prema Aleksandrovoj originalnoj posmrtnoj maski, koja je kasnije korištena za većinu spomenika.
Dio postavke su i dva "fara" sa kraljevog automobila iz ostavšine Bratislava Brace Petkovića, osnivača Muzeja automobila, a napravljena je i maketa Aleksandrovog broda, koja će ostati u fondu Muzeja Jugoslavije, kao i replika jednog vitraža iz dvora.
Na izložbi su prikazani i guslarski spjevovi, koji opisuju i trenutak ubistva, sahrane, međunarodnu situaciju.
Autori izložbe su kustosi Veselinka Kastratović Ristić, Biljana Crvenković, Aleksandra Momčilović Jovanović i Radovan Cukić, koji su saglasni da su "posljednje riječi" kralja Aleksnadra Prvog "čuvajte mi Jugoslaviju" dio mita.
Kasnije se pojavila i krilatica "Čuvaćemo Jugoslaviju", a biće izložen i jedan oficirski sat jedne klase pitomaca na kome je upravo to ugravirano.
Kralj Aleksandar Karađorđević Ujedinitelj bio je tvorac Jugoslavije, glavnokomandujući Srbije u pobjedničkim ratovima od 1912. do 1918. godine.
Ubijen je u Marselju 9. oktobra 1934. godine, zajedno sa francuskim ministrom inostranih poslova Lujom Bartuom, tokom posjete Francuskoj, u koju je otputovao da bi učvrstio odbrambeni savez protiv nacističke Njemačke.
Izložba za posjetioce biće otvorena do 31. marta 2025. Godine, prenosi Srna.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.
