NOVI SAD - Knjiga-poema Nenada Grujičića, koja je nedavno izašla u izdanju banjalučke "Besjede" pod nazivom "Kozaro, sejo i pramajko" (Rečitativ o genocidu, zaboravu i slobodi), promovisana je u Arhivu Vojvodine u Novom Sadu, a pored autora o knjizi su govorili Anđelko Anušić i Rastko Lončar.
Na samom početku programa učesnike i publiku pozdravio je direktor Arhiva Vojvodine Nebojša Kuzmanović, naglašavajući značaj promocije vrhunskog pjesničkog djela u stvaralačkom kontekstu Arhiva Vojvodine, gdje je nedavno otvorena tematska izložba "Kozara 1942", u saradnji sa Muzejom žrtava genocida iz Beograda i Memorijalnog muzeja na Mrakovici iz Prijedora, koja će trajati sve do 20. decembra u Novom Sadu. Promociju je vodila Sanja Demirović.
U svom govoru Rastko Lončar naglasio je da pojava ovakvih knjiga predstavlja rijetkost u savremenom pjesničkom i kulturnom stvaralaštvu.
"U našoj narodnoj, epskoj poeziji nije nužno očuvana istorijska istina, ali jeste istina o našem pogledu na prošlost, o etici naše istorije. Oni koji nisu videli konkretni istorijski događaj su stvarali najpotresnije pesme koje su lepotom opčinile Evropu, i u kojima je umetnička istina nadilazila svaku faktografiju i potencijalne proizvoljnosti u tumačenju činjenica na koje ni istoričari nisu imuni. Nenad Grujičić nije lično svedočio stradanjima na Kozari, isto kao što ni Ivan V. Lalić nije gledao nastanak Plave grobnice. I Grujičić, osamdeset godina nakon fašističke ofanzive na Kozari, svedoči o srpskom narodu koji se ovenčao mučeničkim i pobedničkim oreolom, odnosno o njegovom stradanju pred zavojevačem koji je došao da uzme ono što je preostalo. Pesnik, koji je i prorok i pamtilac, koji je govornik u ime živih i stradalih, obraća se bez straha onoj sili koja želi da nakon života uzme ili satre i ono što je život iznedrio - kulturu, običaje, prirodu i jezik", istakao je Lončar.
Sa druge strane, Anđelko Anušić kaže da su dvije ključne riječi u naslovu ove knjige: seja i pramajka, osim što određuju formu, strukturu i jezik ovog pjesničkog djela, one mu daju i sasvim izvjesna klasična umjetnička svojstva.
"Seja svojom narodnom miloštom, a zapravo svojim asocijativnim poljem aktivno konotira srpsku narodnu usmenu poeziju, narodno predanje, ali i savremeno književno stvaralaštvo u čijem je središtu Kozara kao tema genocida i izgona našega naroda iz perioda Drugog svjetskog rata, i uopšte stradanja srpskog naroda tokom dvadesetog vijeka do dana današnjih. Pramajka izobražava arhetip, potencira biblijsko, mitsko, kosovsko-zavjetno, duhovno, izobražava agon koga slavi i na kome počiva naša epika koja nas je održala", naveo je Anušić.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.
