Naučnici iz Instituta za hidrobiologiju Kineske akademije nauka i Instituta Maks Plank za ponašanje životinja pokazali su da svjetlosno zagađenje – naročito kad je u pitanju svjetlost u plavom spektru – može da promijeni ponašanje riba poslije samo nekoliko noći, i da ima uticaj na njihovo potomstvo.
Istraživano je kako ženske zebrice reaguju na izloženost vještačkom svjetlu tokom noći, koje se smatra glavnim izvorom svjetlosnog zagađenja na svijetu.
Ribe su izložene različitim talasnim dužinama vještačke svjetlosti tokom noći, što je izazvalo da plivaju manje, ostanu bliže jedna drugoj i provode više vremena blizu zida akvarijuma. Ova ponašanja slična anksioznosti viđena su kod riba pod svim talasnim dužinama svjetlosti, ali je kratkotalasna svjetlost plavog spektra izazivala najbrže i najveće promjene.
Rezultati još otkrivaju da svjetlosno zagađenje može imati dugoročne efekte: potomstvo majki izloženih svjetlosti plivalo je manje iako nikad nije samo bilo izloženo.
Vještačko svjetlo tokom noći zagađuje životnu sredinu dodajući luminescenciju na mjesta koja bi inače bila mračna tokom noći. To svjetlo postoji na otvorenom usljed cjelonoćnog osvjetljenja ulica, zgrada i industrijskih zona, a u zatvorenom prostoru dolazi od uređaja kojima posvećujemo pažnju uveče.
Poznato je da vještačko svjetlo tokom noći utiče na većinu organizama tako što remeti prirodne ritmove bioloških procesa, koji su koordinisani ciklusima svjetlosti i mraka.
Spavanje je jedan od glavnih procesa koji je poremećen vještačkom svjetlošću tokom noći, tako da su naučnici željeli da saznaju šta to znači u pogledu načina života, tj. ponašanja.
Pošto su negativni efekti vještačkog svjetla tokom noći poznati kod ljudi zbog izloženosti svjetlosti plavog spektra, istraživači su ispitivali da li različite talasne dužine takođe utiču na ponašanje riba različito.
Otkriveno je da poslije osam noći izloženosti, sve talasne dužine uzrokuju da ribe plivaju manje, da se drže više zajedno i da provode više vremena u blizini zida akvarijuma – ponašanje poznato kao tigmotaksa ili "grljenje zida", što je pokazatelj anksioznosti kod životinja.
Međutim, efekat plave svjetlosti mogao se vidjeti ranije, poslije samo pet noći izloženosti. Ovo je u skladu sa uticajem na ljude – izloženost plavoj svjetlosti naših elektronskih ekrana ima najveći uticaj na naše spavanje i možda druge fiziološke cikluse.
Cilj istraživanja nije bio da otkrije mehanizam, ali naučnici pretpostavljaju da bi lišenost sna mogla biti u osnovi nalaza. To što se bihevioralne promjene pokazuju poslije pet ili osam noći izloženosti vještačkom svjetlu, a ne odmah, može se objasniti nedostatkom sna: ribe bi mogle izdržati nekoliko noći, ali se poslije previše poremećenog sna efekat pokaže.
Istraživanje je takođe otkrilo da se uticaji svjetlosnog zagađenja ne završavaju na individualnom nivou, već da se prenose na potomstvo. Nakon izloženosti vještačkom svjetlu, ribe su se razmnožavale i njihovo potomstvo se razvilo u uslovima prirodne svjetlosti. Djeca izloženih majki su ispoljila smanjenu pokretljivost tokom dana iako sama nisu bila izložena svjetlu tokom noći.
Svjetlosno zagađenje je poremetilo prirodno ponašanje riba i taj poremećaj može imati posljedice po snagu i sposobnost, kažu istraživači. Da bi se ublažile te posljedice vještačkog svjetla tokom noći na životinje u prirodi, treba posvetiti posebnu pažnju tome koje svjetlo emituju ljudski izvori. Najbolje što se može uraditi je minimizacija upotrebe plave svjetlosti tamo gdje životinje pokušavaju da spavaju, prenosi Telegraf.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, kao i na X nalogu.